Het NederRandPad is niet voor de doorsnee wandelaar. Dit pad is voor de eigenzinnige avonturier, die met plezier een boom overklimt of een beekje ontstaan door hoog water oversteekt als dat toevallig op het pad verschijnt. Voor wie een thermos koffie of heet water in de rugzak stopt omdat er onderweg misschien geen horeca te vinden is. Voor wie niet in de stress raakt als een paadje niet meer begaanbaar is omdat de situatie is gewijzigd.

De route is uitdagend en afwisselend en bestaat uit 85 etappes, elk gemiddeld 20–25 kilometer lang. Onderweg wisselen zandpaden, bospaden en asfalt elkaar af, waardoor geen etappe hetzelfde voelt. Het NederRandPad vraagt uithoudingsvermogen, ervaring, flexibiliteit en een vleugje eigenwijsheid – precies wat het zo bijzonder maakt.

Het NederRandPad is niet gemarkeerd. Alle etappes zijn hierboven te downloaden als GPX-bestand, zodat je zelf met navigatie de weg vindt en zelfs (vooraf) zelf kunt aanpassen. De route is in 2022 uitgezet en wordt sindsdien niet meer bijgewerkt:
Jij bepaalt hoe je ‘m beleeft. Je wandelt niet alleen, je ervaart!

Het NederRandPad laat je de grote variatie van Nederland zien. Van stille natuur tot drukke havens, van oude verdedigingswerken tot dorpen waar de grens dwars doorheen loopt.

Natuurgebieden
Het NederRandPad voert je door bossen, heide en duinen, maar ook langs veen, rivieren en polders. Voorbeelden zijn De Maasduinen, De Meinweg, Hollandse Duinen, Zuid-Kennemerland en het Lauwersmeergebied. Het zijn landschappen die de enorme variatie laten zien én de wijdsheid van het grensgebied, waar je weinig grote steden tegenkomt en ruimte en stilte overheersen.

Historische grensbeleving
Langs de grens markeren oude grenspalen en verhalen over smokkelroutes het landschap. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was er de dodelijke Dodendraad, en in de Tweede Wereldoorlog verschenen bunkers en antitankgrachten. Zo herinneren deze sporen aan de spannende en soms harde geschiedenis van de grens.

Culturele grensbeleving
In dorpen als Dinxperlo en Baarle-Nassau/Hertog loopt de grens dwars door straten en zelfs huizen. Ook historische vestingstadjes zoals Bourtange, Sluis en Brielle vertellen hoe grenzen eeuwenlang werden verdedigd én beleefd. Zelfs in taal en dialect merk je hoe Nederland en de buren in elkaar overlopen. Verschillen zijn klein, verbindingen groot.

De grens langs zee en haven
Langs de kust vormt de Noordzee de grens, beschermd door indrukwekkende waterwerken als de Oosterscheldekering, de Afsluitdijk en de dijken van Zeeland en Friesland. Je passeert havens van de Eemshaven in het noorden tot de marinehaven van Den Helder, en bij IJmuiden de grootste zeesluis ter wereld. Samen laten ze zien hoe water, techniek en handel onlosmakelijk verbonden zijn met de Nederlandse grens.

Het NederRandPad is een rondwandeling die begint en eindigt in Bellingwolde, in het noorden van Groningen, vlak bij de Duitse grens. Vanaf dit punt voert de route je langs de oost-, zuid-, west- en noordgrens van Nederland, om uiteindelijk weer terug te keren naar Bellingwolde. Toch is dit startpunt vooral symbolisch. Omdat het pad een volledige ronde maakt, kun je bij iedere etappe instappen en de route vanaf daar oppakken. Veel wandelaars kiezen er voor om dichtbij huis te beginnen of losse delen te lopen. Het begin- en eindpunt van het NederRandPad heeft dus een ander karakter dan bijvoorbeeld het Pieterpad, waar start en finish een bijzondere betekenis hebben.

Waarom is dan voor Bellingwolde gekozen? De keuze is gemaakt op basis van praktische overwegingen, maar ook vanuit gevoel. Alleen al de reis ernaartoe maakt duidelijk dat je echt aan een avontuur gaat beginnen. Bovendien zijn de eindeloze Groningse dijken en de stevige tegenwind daar een van de meest pittige stukken van de tocht. Maar met het eindpunt in zicht, voelt die uitdaging alleen maar waardevoller.

Er zijn een paar plekken die worden overgeslagen omdat deze niet passen binnen de kaders van het NederRandPad. De eerste is de Schelde bij Antwerpen. Op zich kun je via een brug in België de Schelde oversteken, maar dat betekent wel 25 kilometer heen en weer terug door de zware petrochemische industrie en bovendien blijf je dan niet binnen 5 kilometer van de grens.

Het NederRandPad gaat langs de rand van het vasteland waardoor de waddeneilanden niet worden meegenomen.

Tenslotte is de Afsluitdijk nog een obstakel. Niet alleen vanwege het feit dat deze de komende jaren afgesloten is voor voetgangers, ook de lengte is misschien wat veel van het goede. De afsluitdijk is meer dan 30 kilometer en om nou halverwege je tentje op te zetten is wel erg fanatiek. Voor dit stuk mag je dus het gratis OV pakken. Of, als je per se wilt, zelf een route om het IJsselmeer uitstippelen.

Je kunt over de etappes van het NederRandpad navigeren via de Komoot-app (iOS / Android). Daarnaast zijn de etappes ook beschikbaar als GPX-bestand: selecteer hierboven een etappe en download het bestand om te gebruiken op je eigen navigatieapparaat of smartphone.

Let op: de route is in 2022 samengesteld en wordt niet bijgewerkt. Daardoor kunnen er onderweg afwijkingen zijn door gewijzigde paden of tijdelijke afsluitingen.

Wie de hele route in één keer wil lopen, moet rekenen op ongeveer drie maanden, inclusief zo’n zeven rustdagen. De meeste wandelaars kiezen er echter voor om het pad in losse etappes, weekenden of in grotere blokken per provincie te lopen.

Een goede tip is om – waar mogelijk – de route in grotere stukken te wandelen. Net als bij een Camino naar Santiago de Compostela kom je dan in een bepaalde flow. Je ervaart de opeenvolging van landschappen, dorpen en ontmoetingen intenser. Sommige dagetappes zijn als losse wandeling minder aantrekkelijk – bijvoorbeeld vanwege lange stukken asfalt of industrie – maar juist in het geheel vormen ze een onmisbaar deel van het complete beeld van Nederland.

Het NederRandPad draait om grenzen. De meest uitgesproken ‘grenservaring’ vind je op de etappes waar tastbare herinneringen aan het verleden aanwezig zijn. Denk aan resten van de dodendraad, oude bunkers en verdedigingswerken, maar ook aan de vele grensstenen en gietijzeren palen die de scheidslijn markeren.

Een selectie van etappes waar dit extra goed tot zijn recht komt:

– Etappes 12 & 13: De Lutte – Glanerbrug – Buurse
– Etappes 23 & 24: Nieuw-Bergen – Wellerlooi – Velden
– Etappes 31 & 32: Bocholtz – Epen – Sint Geertruid
– Etappes 40 & 41: Budel – Borkel – Luyksgestel
– Etappes 54 & 55: St. Kruis – Sluis – Breskens
– Etappes 68 & 69: IJmuiden – Castricum – Egmond aan Zee
– Etappes 74–76: Harlingen – St. Jacobiparochie – Ferwert

Er is onderweg ruime keuze uit overnachten bij Vrienden op de Fiets, B&B’s, pensions en hotels. Ook kamperen is mogelijk, al is niet bij iedere etappe een camping beschikbaar. In sommige regio’s moet je dus zelf de dagindeling aanpassen.

Eten & snacks: voldoende voor hele dag zoals noten, dadels, fruit en brood
Drinken: thermosfles met warme drank, waterflessen of drinkzak
Navigatie: navigatie-oortje (handsfree aanwijzingen)
Stroom: powerbank + oplaadkabel voor je telefoon
Comfort: zitmatje voor pauzes
Praktische tip: pee-doekje en/of plastuit voor dames

Voor het delen van ervaringen en voor ervaringen, tips en verhalen van andere wandelaars kan je lid worden van de Facebook-groep Vrienden van het NederRandPad. Het is ook een plek om vragen te stellen, foto’s te plaatsen en tips uit te wisselen met andere wandelaars.